EU Taxonomy – O δρόμος προς ένα πιο βιώσιμο μέλλον

EU Taxonomy – O δρόμος προς ένα πιο βιώσιμο μέλλον

Ένα από τα βασικά εργαλεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο δρόμο προς την επίτευξη μιας κλιματικά ουδέτερης οικονομίας είναι ο Κανονισμός (ΕΕ) 2020/852 (ΕU Taxonomy). Δημιουργήθηκε ώστε να προσφέρει ένα κοινό σύστημα αναγνώρισης και ταξινόμησης των περιβαλλοντικά βιώσιμων οικονομικών δραστηριοτήτων και για να βοηθήσει τους επενδυτές να θέσουν το πλαίσιο για όλο και περισσότερες πράσινες επενδύσεις έως το 2050. Αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας (European Green Deal), όπως επίσης και του Σχεδίου δράσης της ΕΕ για τη βιώσιμη χρηματοδότηση (EU Action Plan on Sustainable Finance).

Λίγα λόγια για τον Κανονισμό

Ο Κανονισμός έχει τεθεί σε ισχύ από τις 12 Ιουλίου 2020, θεσπίζοντας έξι περιβαλλοντικούς στόχους:

• Μετριασμός της κλιματικής αλλαγής
• Προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή
• Βιώσιμη χρήση και προστασία των υδάτινων και θαλάσσιων πόρων
• Μετάβαση σε κυκλική οικονομία
• Πρόληψη και έλεγχος της ρύπανσης
• Προστασία και αποκατάσταση της βιοποικιλότητας και των οικοσυστημάτων.

Σύμφωνα με τον Κανονισμό, μια οικονομική δραστηριότητα ή επένδυση χαρακτηρίζεται «περιβαλλοντικά βιώσιμη» εφόσον:

• συμβάλλει σημαντικά στην επίτευξη ενός ή περισσότερων από τους περιβαλλοντικούς στόχους,
• δεν επιβαρύνει σημαντικά κανέναν από τους περιβαλλοντικούς στόχους,
• ασκείται σύμφωνα με τις ελάχιστες διασφαλίσεις (π.χ. κατευθυντήριες γραμμές OECD, κατευθυντήριες αρχές Ηνωμένων Εθνών, αρχές και δικαιώματα από θεμελιώδεις συμβάσεις της διακήρυξης Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας), και
• συμμορφώνεται προς τα τεχνικά κριτήρια ελέγχου που θεσπίζει η Επιτροπή.

Ο Κανονισμός υποχρεώνει σε συμμόρφωση:

• Μεγάλες εταιρείες δημοσίου ενδιαφέροντος με περισσότερα από 500 άτομα προσωπικό, οι οποίες υποχρεούνται ήδη να γνωστοποιούν μη χρηματοοικονομικές πληροφορίες σύμφωνα με το πεδίο εφαρμογής της Οδηγίας για τη Μη Χρηματοοικονομική Αναφορά (NFRD)
• Συμμετέχοντες στις χρηματοπιστωτικές αγορές που προσφέρουν χρηματοπιστωτικά προϊόντα στην ΕΕ

Επιλεξιμότητα & Ευθυγράμμιση με τον Κανονισμό

Ο Κατ’ Εξουσιοδότηση Κανονισμός (ΕΕ) 2021/2139 (ευρύτερα γνωστός ως «Climate Delegated Act») που καθορίζει τα τεχνικά κριτήρια για τις οικονομικές δραστηριότητες με σημαντική συνεισφορά στους δύο πρώτους στόχους (δηλ. το μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή) υιοθετήθηκε στις 4 Ιουλίου 2021 και είναι ήδη σε εφαρμογή από την 1^η Ιανουαρίου 2022. Τα τεχνικά κριτήρια για τους υπόλοιπους στόχους αναμένονται να ανακοινωθούν μέσα στους επόμενους μήνες. 

Σύμφωνα με τον Κανονισμό ΕU Taxonomy, με τον όρο επιλέξιμες (eligible) εννοούνται οι οικονομικές δραστηριότητες που περιλαμβάνονται στο Climate Delegated Act. Ωστόσο, ο όρος «περιβαλλοντικά βιώσιμη δραστηριότητα ή επένδυση» συνδέεται με την ευθυγράμμιση (alignment) με τον Κανονισμό ΕU Taxonomy. Μια οικονομική δραστηριότητα για να είναι ευθυγραμμισμένη (aligned) θα πρέπει να συμμορφώνεται με όλες τις απαιτήσεις που απαριθμούνται στα αντίστοιχα τεχνικά κριτήρια, να μην επιβαρύνει σημαντικά κανέναν από τους περιβαλλοντικούς στόχους και να ασκείται σύμφωνα με τις ελάχιστες διασφαλίσεις.

Δύο Φάσεις Εφαρμογής

Η πρώτη φάση τέθηκε σε εφαρμογή από την 1^η Ιανουαρίου 2022 και αφορούσε τις απαιτήσεις δημοσιοποίησης για τις επιλέξιμες δραστηριότητες ή επενδύσεις, τόσο για τις επιχειρήσεις που εμπίπτουν στον Κανονισμό όσο και για τους συμμετέχοντες στις χρηματοπιστωτικές αγορές. 

Η δεύτερη φάση αφορά τις απαιτήσεις δημοσιοποίησης τόσο για την επιλεξιμότητα όσο και για την ευθυγράμμιση και θα εφαρμοστεί αρχικά για τις επιχειρήσεις που εμπίπτουν στον Κανονισμό από τον Ιανουάριο του 2023 και για τους συμμετέχοντες στις χρηματοπιστωτικές αγορές από τον Ιανουάριο του 2024.

Γενικά Συμπεράσματα

Αξίζει να σημειωθεί ότι τα τεχνικά κριτήρια ελέγχου καλύπτουν μια σειρά από τομείς της οικονομίας, όπως μεταποίηση, ενέργεια, μεταφορές, κατασκευές και ακίνητα. Για κάθε τομέα, παρέχεται ένας κατάλογος από δραστηριότητες (NACE codes) που μπορούν να θεωρηθούν επιλέξιμες, όπως επίσης παρέχεται και μια λίστα από τεχνικά κριτήρια που (θα) εξετάζουν την ευθυγράμμιση των δραστηριοτήτων με τον Κανονισμό. 

Ο κατάλογος αυτός αναμένεται να επικαιροποιείται συνεχώς ώστε νέοι τομείς και δραστηριότητες να προστίθενται. Ένα πρόσφατο παράδειγμα αποτελεί η προσθήκη συγκεκριμένων δραστηριοτήτων πυρηνικής ενέργειας και φυσικού αερίου στον κατάλογο των οικονομικών δραστηριοτήτων που καλύπτονται από τον Κανονισμό. 

Εν αναμονή των εξελίξεων αναφορικά με την ενεργειακή κρίση στην Ευρώπη, είναι πιθανό η επικαιροποίηση αυτού του καταλόγου να επηρεαστεί και οι προτεραιότητες να αλλάξουν ώστε να προστεθούν και δραστηριότητες που τώρα ενδεχομένως να έχουν παραλειφθεί, αλλά αποτελούν βασικό άξονα της ενεργειακής απεξάρτησης, όπως είναι οι σχετικές με την ενσωμάτωση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο δίκτυο τεχνολογίες. 

Τέλος, ο ισχύων Κανονισμός εστιάζει στην περιβαλλοντική βιωσιμότητα, ωστόσο, η ΕΕ εξετάζει τη δημιουργία ενός Κανονισμού κοινωνικής ταξινόμησης, η οποία θα προσδιορίζει ομοίως τις κοινωνικά βιώσιμες δραστηριότητες.

Αποτελεί αδιαμφησβήτητο γεγονός ότι οι Κανονισμοί της Ταξινομίας επιβάλλουν τη συγκέντρωση και γνωστοποίηση όλο και περισσότερων πληροφοριών και δεδομένων μη οικονομικής φύσεως από τους επενδυτές και τους υποχρεώνουν να δίνουν μεγαλύτερη έμφαση σε αυτές τις πληροφορίες για τις αποφάσεις τους, ιδιαίτερα στις περιπτώσεις που οι υποκείμενες επενδύσεις τους δείχνουν χαμηλό βαθμό ευθυγράμμισης με τα κριτήρια του εκάστοτε Κανονισμού. Ταυτόχρονα, προτρέπει όλες τις επιχειρήσεις (ανεξάρτητα αν εμπίπτουν στον Κανονισμό ή όχι) να εξετάζουν με μεγαλύτερη προσοχή τη στρατηγική τους και να αξιολογούν τις επιχειρηματικές δραστηριότητές τους με περιβαλλοντικά και κοινωνικά κριτήρια, ώστε να είναι έτοιμες να συμμορφωθούν με τις ολοένα αυξανόμενες απαιτήσεις της νομοθεσίας και των αγορών.