Νέος Κλιματικός νόμος

Η PRIORITY με την πολυετή εμπειρία της στους τομείς της Περιβαλλοντικής και Κοινωνικής Διαχείρισης, καθώς και της σύνταξης απολογιστικής ετήσιας έκθεσης σχετικά με το ανθρακικό αποτύπωμα μεγάλων επιχειρήσεων και οργανισμών σε όλους τους κλάδους της οικονομίας, είναι σε θέση να αποτελέσει τον Σύμβουλο σας στην υλοποίηση στρατηγικών και πρωτοβουλιών, που θα καταστήσουν τον οργανισμό σας σύννομο με το Νέο Κλιματικό Νόμο.

Είμαστε στην διάθεσή σας για να συζητήσουμε τις δικές σας ανάγκες και τις λύσεις που μπορούμε να σας παρέχουμε.

Λίγα λόγια για τον Κλιματικό Νόμο

Ο Εθνικός Κλιματικός Νόμος N. 4936 / 17.05.2022 – Μετάβαση στην κλιματική ουδετερότητα και προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, επείγουσες διατάξεις για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης και την προστασία του περιβάλλοντος:

• καθορίζει το πλαίσιο για τον προσδιορισμό, τη μέτρηση και τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου σε μια ευρεία γκάμα οικονομικών δραστηριοτήτων
• ορίζει πρακτικούς τρόπους υπολογισμού των άμεσων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και των έμμεσων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας
• διασφαλίζει τη σταδιακή μετάβαση της χώρας στην κλιματική ουδετερότητα έως το έτος 2050
• θέτει ενδιάμεσους στόχους μείωσης των εκπομπών (έτος βάσης το 1990):
• 55% για το έτος 2030
• 80% για το έτος 2040

Βασικές προβλέψεις του Νόμου είναι οι εξής:

ΟΤΑ

Έως την 31η Μαρτίου 2023 κάθε Οργανισμός Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) Α΄ βαθμού υποχρεούται να καταρτίσει Δημοτικό Σχέδιο Μείωσης Εκπομπών (ΔηΣΜΕ). Το ΔηΣΜΕ υπολογίζει το ανθρακικό αποτύπωμα, διερευνά, προσδιορίζει και ιεραρχεί τεκμηριωμένα τα απαραίτητα μέτρα και τις δράσεις για τη μείωση των εκπομπών του οικείου ΟΤΑ, είναι συμβατό με τους στόχους και τις πολιτικές του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), και αναθεωρείται τουλάχιστον ανά πενταετία.

Ειδικότερα το ΔηΣΜΕ:

α) περιλαμβάνει αναλυτική απογραφή (με έτος βάσης το 2019) των ενεργειακών καταναλώσεων και των εκπομπών για τα κτίρια, τις κοινωφελείς εγκαταστάσεις, ιδίως για θέματα αθλητισμού, πολιτισμού, φωτισμού δημοτικών οδών και κοινόχρηστων χώρων, καθώς και τις δημοτικές εγκαταστάσεις ύδρευσης, αποχέτευσης, άρδευσης και τα δημοτικά οχήματα.

β) λαμβάνει υπόψη του το Σχέδιο Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων

γ) θέτει στόχο μείωσης των καθαρών εκπομπών κατ’ ελάχιστον 10% για το έτος 2025 και 30% για το έτος 2030, συγκριτικά με το έτος βάσης 2019.

Η πρόοδος εφαρμογής του ΔηΣΜΕ παρακολουθείται ετησίως με τεχνική έκθεση προόδου, που συντάσσεται έως την 31η Μαρτίου του επόμενου έτους από τον ενεργειακό υπεύθυνο. Η τεχνική έκθεση προόδου μπορεί να ανατίθεται μέσω δημόσιας σύμβασης παροχής υπηρεσιών και σε οικονομικό φορέα (εξωτερικό σύμβουλο) με απόφαση του αρμόδιου οργάνου του ΟΤΑ Α΄ βαθμού. Τα ΔηΣΜΕ και οι τεχνικές εκθέσεις προόδου αναρτώνται σε δημόσια προσβάσιμη ηλεκτρονική βάση δεδομένων που υλοποιεί και λειτουργεί ο Οργανισμός Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ).

Ο υπολογισμός του ανθρακικού αποτυπώματος, όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, γίνεται σύμφωνα με το πρότυπο «2006 IPCC Guidelines for National Greenhouse Gas Inventories», ή εναλλακτικά, σύμφωνα με το πρότυπο «ISO 14064-1:2018», κατηγορίας 1 και 2.

Η επαλήθευση του ανθρακικού αποτυπώματος ανατίθεται από τον ΟΤΑ Α’ βαθμού σε επαληθευτή, φυσικό ή νομικό πρόσωπο, το οποίο είναι επίσημα αναγνωρισμένο. Από την 1η Ιανουαρίου 2024 η εκπόνηση του ΔηΣΜΕ και οι επικαιροποιήσεις του αποτελούν προϋπόθεση για την αξιολόγηση προτάσεων των ΟΤΑ Α’ βαθμού σχετικά με την υλοποίηση προγραμμάτων μέσω χρηματοδοτικών εργαλείων στον τομέα της εξοικονόμησης ενέργειας και της κλιματικής αλλαγής.

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

Έως και την 31η Οκτωβρίου 2023 τα νομικά πρόσωπα που αναφέρονται παρακάτω υποβάλλουν σε δημόσια προσβάσιμη ηλεκτρονική βάση δεδομένων, που υλοποιεί και λειτουργεί ο Οργανισμός Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ), έκθεση σχετικά με το ανθρακικό τους αποτύπωμα με έτος αναφοράς το 2022.

Τα νομικά πρόσωπα στα οποία εφαρμόζεται είναι:

• ανώνυμες εταιρείες με μετοχές ή άλλες κινητές αξίες εισηγμένες σε ρυθμιζόμενη αγορά στην Ελλάδα,
• πιστωτικά ιδρύματα της παρ. 1 του άρθρου 3 του ν. 4261/2014 (Α’ 107),
• ασφαλιστικές επιχειρήσεις της περ. α της παρ. 1 του άρθρου 3 του ν. 4364/2016 (Α’ 13),
• επιχειρήσεις επενδύσεων της περ. α της παρ. 1 του άρθρου 4 του ν. 4514/2018 (Α΄ 14),
• επιχειρήσεις σταθερής και κινητής τηλεφωνίας,
• εταιρείες ύδρευσης και αποχέτευσης,
• εταιρείες ταχυμεταφορών,
• επιχειρήσεις παροχής ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου,
• αλυσίδες καταστημάτων λιανεμπορίου, οι οποίες απασχολούν πάνω από 500 εργαζόμενους,
• επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών εφοδιαστικής αλυσίδας, της περ. δ’ του άρθρου 1 του ν. 4302/2014 (Α’ 225),
• αστικές εταιρείες παροχής συγκοινωνιακού έργου.

Από το πεδίο εφαρμογής εξαιρούνται οι μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις.

Οι εκπομπές υπολογίζονται σύμφωνα με το πρότυπο «2006 IPCC Guidelines for National Greenhouse Gas Inventories» όπως έχει τροποποιηθεί, και περιλαμβάνει τις άμεσες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και τις έμμεσες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από την κατανάλωση ενέργειας, όπως ορίζονται στο πρότυπο «GHG Protocol – WORLD RESOURCES INSTITUTE» ή εναλλακτικά, σύμφωνα με το πρότυπο «ISO 14064 – 1:2018», κατηγορίας 1 και 2. Ως συντελεστές μετατροπής της τελικής κατανάλωσης ενέργειας σε ισοδύναμους τόνους εκλυόμενου διοξειδίου του άνθρακα (CO2) χρησιμοποιούνται οι συντελεστές που αναφέρονται στην πλέον πρόσφατη εθνική απογραφή εκπομπών.

ΔΗΜΟΣΙΑ/ΙΔΙΩΤΙΚΑ ΚΤΙΡΙΑ & ΕΔΡΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

Από την 1η Ιανουαρίου 2025 απαγορεύεται η πώληση και εγκατάσταση καυστήρων πετρελαίου θέρμανσης. Από την 1η Ιανουαρίου 2030, επιτρέπεται αποκλειστικά η πώληση πετρελαίου θέρμανσης, το οποίο είναι αναμεμειγμένο σε ποσοστό τουλάχιστον 30% κατ’ όγκο με ανανεώσιμα υγρά καύσιμα.

Από την 1η Ιανουαρίου 2023, στο Σχέδιο Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων των κτιρίων που ανήκουν σε δημόσιους φορείς συμπεριλαμβάνεται ο υπολογισμός του ανθρακικού αποτυπώματος, σύμφωνα με το πρότυπο «ISO 14064-1:2018», κατηγορίας 1 και 2 ή με άλλη αντίστοιχη μέθοδο.

Από την 1η Ιανουαρίου 2025 τα νέα κτίρια που βρίσκονται σε ζώνες υψηλής τρωτότητας ασφαλίζονται υποχρεωτικά. Η ύπαρξη ασφαλιστηρίου συμβολαίου αποτελεί προϋπόθεση για την ηλεκτροδότηση του κτιρίου. Ως ζώνες υψηλής τρωτότητας θεωρούνται οι περιοχές που βρίσκονται: α) σε γεωγραφικές ζώνες υψηλής πιθανότητας πλημμύρας όπως αποτυπώνονται στους χάρτες επικινδυνότητας πλημμύρας, β) πλησίον δασικών περιοχών που χαρακτηρίζονται από υψηλό κίνδυνο πυρκαγιάς.

ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΜΕ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΑΔΕΙΟΔΟΤΗΣΗ

Έως το 2030 τα έργα και οι δραστηριότητες με περιβαλλοντική αδειοδότηση κατηγορίας Α’ υποχρεούνται σε μείωση εκπομπών κατά 30% τουλάχιστον, σε σχέση με το έτος 2019. Εφαρμόζεται στις ακόλουθες ομάδες δραστηριοτήτων:

• συστήματα περιβαλλοντικών υποδομών (ομάδα 4η)
• τουριστικές εγκαταστάσεις και έργα αστικής ανάπλασης, κτιριακού τομέα, αθλητισμού και αναψυχής (ομάδα 6η)
• πτηνοκτηνοτροφικές εγκαταστάσεις (ομάδα 7η)
• υδατοκαλλιέργειες (ομάδα 8η)
• βιομηχανικές και συναφείς εγκαταστάσεις (ομάδα 9η)

Έως την 1η Ιανουαρίου 2026, για το σύνολο των υφιστάμενων έργων και δραστηριοτήτων που ανήκουν στις παραπάνω ομάδες υποβάλλεται έκθεση στην αρμόδια αρχή για την περιβαλλοντική αδειοδότηση τους προκειμένου να αποτυπωθεί ο τρόπος συμμόρφωσης με τον στόχο μείωσης των εκπομπών. Η έκθεση υπέχει θέση φακέλου τροποποίησης της Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ).

Από το 2026 και έως την 31η Οκτωβρίου κάθε έτους ο φορέας του έργου ή της δραστηριότητας υποβάλλει στην αδειοδοτούσα περιβαλλοντική αρχή έκθεση σχετικά με τις εκπομπές του προηγούμενου έτους. Η πραγματοποίηση των ελέγχων των εγκαταστάσεων ανατίθεται από τον φορέα του έργου ή της δραστηριότητας, σε επαληθευτή, φυσικό ή νομικό πρόσωπο, το οποίο είναι επίσημα αναγνωρισμένο.

ΜΕΛΕΤΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ (ΜΠΕ)

Από 1η Ιανουαρίου 2024 και με σκοπό την ενδυνάμωση της διάστασης της κλιματικής αλλαγής στην περιβαλλοντική αδειοδότηση οι φάκελοι των Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ), πρέπει να περιλαμβάνουν ποσοτική εκτίμηση των άμεσων και έμμεσων εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου που προέρχονται από την κατασκευή και λειτουργία, καθώς και ποσοτική εκτίμηση των εκπομπών για τη συμμετοχή στους στόχους που έχουν τεθεί σε εθνικό επίπεδο και σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης και στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ). Ειδικότερα οι ΜΠΕ περιλαμβάνουν στοιχεία για τους κινδύνους, την εκτίμηση κινδύνων, την ανάλυση επιπτώσεων και λήψη μέτρων για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας στις υφιστάμενες και μελλοντικές κλιματικές συνθήκες.